Boşanmada Kadın Hakları

Masada duran Türk Medeni Kanunu kitabı ve dosya üzerinde boşanmada kadın haklarını vurgulayan sembolik görsel.

Boşanma, tarafların ortak hayatı sona erdirmesi anlamına gelir ve bu süreçte kadınların sahip olduğu yasal haklar, Türk Medeni Kanunu’nda (TMK) açıkça düzenlenmiştir. Ancak pratikte, hakların tam olarak bilinmemesi ya da yanlış anlaşılması kadınların mağduriyet yaşamasına yol açabilir. Bu nedenle hem boşanma süreci hem de boşanma sonrası kadınların hangi haklara sahip olduğunu bilmesi büyük önem taşır.

1. Boşanma Davası Açma ve Boşanma Sebepleri

TMK m.161-166 arasında boşanma sebepleri düzenlenmiştir. Kadın, evlilik birliğini sarsan sebepler (zina, hayata kast, terk, akıl hastalığı, şiddetli geçimsizlik vb.) nedeniyle boşanma davası açabilir.

• M.161 – Zina

• M.162 – Hayata kast, pek kötü muamele veya onur kırıcı davranış

• M.164 – Terk

• M.166 – Evlilik birliğinin temelinden sarsılması Kadın, bu maddelere dayalı olarak çekişmeli boşanma davası açabileceği gibi, eşinin de kabul etmesi halinde anlaşmalı boşanma yolunu da tercih edebilir.

2. Maddi ve Manevi Tazminat Hakkı

Boşanma yüzünden mevcut veya beklenen menfaati zedelenen kadın, kusurlu taraftan maddi tazminat talep edebilir (TMK m.174/1). Eşin kusurlu davranışları kadının kişilik haklarını ihlal etmişse, kadın ayrıca manevi tazminat talep edebilir (TMK m.174/2).

Örneğin; eşin fiziksel şiddeti, hakaretleri veya sadakatsizliği manevi tazminat için geçerli sebepler arasındadır.

3. Nafaka Hakkı

Anne ve çocuğun birlikte yürüdüğü, boşanma sürecinde velayet ve nafaka hakkını simgeleyen gerçekçi görsel.

Kadın, boşanma davası süresince ve boşanma sonrasında farklı nafaka türlerinden yararlanabilir:

• Tedbir Nafakası (TMK m.169): Boşanma davası devam ederken, kadının geçimini sağlamak için mahkeme tarafından bağlanır.

• Yoksulluk Nafakası (TMK m.175): Boşanma sonucu yoksulluğa düşecek olan kadın, kusuru daha ağır olmamak şartıyla, diğer eşten süresiz olarak yoksulluk nafakası talep edebilir.

• İştirak Nafakası (TMK m.182): Velayeti kendisine verilen kadın, çocuğun bakım, eğitim ve sağlık giderleri için babadan iştirak nafakası talep edebilir.

4. Velayet ve Çocukla Kişisel İlişki

TMK m.182 uyarınca, boşanma halinde çocuğun velayeti, çocuğun üstün yararı gözetilerek belirlenir. Kadın, çocuğun bakımını ve gelişimini daha iyi sağlayabilecek durumdaysa velayet hakkını elde edebilir. Velayet kadında olsa dahi, baba ile çocuk arasında mahkeme kararıyla kişisel ilişki kurulabilir.

5. Mal Rejimi ve Mal Paylaşımı

Eşler arasında aksi kararlaştırılmadıkça, evlilik süresince edinilmiş mallara katılma rejimi uygulanır (TMK m.202-241). Boşanma halinde kadın:

• Evlilik süresince edinilmiş malların yarısı üzerinde hak sahibidir.

• Kendi adına kayıtlı mallar üzerinde tam mülkiyet hakkına sahiptir.

• Eşin adına kayıtlı mallardan, evlilik süresince edinilmişse, değer artış payı ve katılma alacağı talep edebilir.

6. Kadına Yönelik Şiddet ve Koruma Tedbirleri

Boşanma sürecinde kadının fiziksel, psikolojik, ekonomik veya cinsel şiddete maruz kalması halinde, 6284 sayılı Kanun kapsamında koruma tedbirleri talep edilebilir. Bu kapsamda mahkeme:

• Eşin evden uzaklaştırılmasına,

• Kadına yaklaşmamasına,

• İletişim araçlarıyla rahatsız etmemesine,

• Kadın için geçici maddi yardım yapılmasına karar verebilir.

Boşanma, sadece duygusal değil, aynı zamanda ciddi hukuki sonuçlar doğuran bir süreçtir. Kadınların haklarını bilmesi, hem dava sürecinde hem de sonrasında mağduriyet yaşamalarını önler. Türk Medeni Kanunu ve ilgili özel kanunlar, kadınlara boşanma sürecinde geniş bir koruma alanı sunmaktadır. Bu hakların etkili şekilde kullanılabilmesi için bu süreçte sizlerle beraberiz. 

Detaylı bilgi ve danışmanlık için bizimle iletişime geçebilirsiniz.