فسخ ناعادلانه: فسخ قرارداد کار توسط کارفرما

Ebru Beyda Uludoğan
Jun 5
4 min read

قراردادهای استخدامی، توافقنامههای قانونی هستند که رابطه استخدامی بین کارمند و کارفرما را در محدوده قانون کار شماره ۴۸۵۷ تنظیم میکنند. این توافقنامهها توافقنامههایی هستند که در آنها کارمند متعهد به انجام کار معینی میشود و کارفرما در ازای آن متعهد به پرداخت دستمزد میشود. این توافقنامهها میتوانند برای مدت معین یا نامحدود منعقد شوند و به دلایل مختلف قابل فسخ هستند.

اگر کارفرما کارمند را بدون دلیل قانونی و موجه اخراج کند، قرارداد کار به عنوان فسخ ناعادلانه تلقی میشود. در چنین حالتی، کارمند از حقوق مختلفی برخوردار است.

مفهوم اخراج ناعادلانه چیست؟ - فسخ قرارداد ناعادلانه

این وضعیتی است که کارفرما بدون دلیل موجه یا بدون دلایل موجه مندرج در ماده ۲۵ قانون کار، کارمند را اخراج میکند.

باید یک دلیل موجه یا موجه برای اخراج کارمند وجود داشته باشد. این دلایل ممکن است اقتصادی، الزامات شغلی یا بر اساس عملکرد کارمند باشد.

در غیر این صورت، حتی اگر اخراج بر اساس دلیل موجهی باشد، به دلیل بینظمی، اخراج ناعادلانه محسوب میشود. به عنوان مثال؛ عدم عملکرد کارمند ممکن است دلیل موجهی برای فسخ قرارداد کار باشد. با این حال، کارفرما باید این وضعیت را مستند کند، از قبل به کارمند هشدار دهد و از او دفاع کند. در مواردی که به کارمند حق دفاع داده نشود، اخراج، اخراج ناعادلانه محسوب میشود.

الف. فسخ ناعادلانه در قراردادهای استخدام با مدت معین

قراردادهای استخدامی با مدت معین، قراردادهایی با تاریخ شروع و پایان از پیش تعیین شده یا قراردادهایی هستند که میتوانند بر اساس شرایط خاص تعیین شوند و به طور خودکار در پایان مدت قرارداد خاتمه مییابند. در قراردادهای استخدامی با مدت معین، اگر کارفرما کارمند را بدون هیچ دلیل موجهی قبل از پایان مدت قرارداد اخراج کند، این کار فسخ ناعادلانه محسوب میشود.

فسخ ناعادلانه قرارداد توسط کارفرما قبل از انقضای مدت، در ماده ۴۳۸ قانون تعهدات ترکیه تنظیم شده است. در این حالت، حقوق کارگران تضمین میشود و آنها همچنین حق اعتراض در موارد اخراج ناعادلانه توسط کارفرما را دارند. کارگر میتواند مبلغی را که در صورت رعایت مدت قرارداد به دست میآورد، از کارفرما مطالبه کند.

ب. فسخ ناعادلانه در قراردادهای استخدامی با مدت نامحدود

اینها انواعی از قراردادها هستند که مبتنی بر ادامه رابطه استخدامی بدون الزام به مدت زمان مشخصی هستند. قراردادهای استخدامی با مدت نامحدود در ماده ۱۱ قانون کار تنظیم شدهاند و فسخ آنها در ماده ۱۷ تنظیم شده است. ماده مربوطه به وضوح بیان میکند که هم کارفرما و هم کارمند میتوانند قرارداد استخدامی با مدت نامحدود را با اخطار فسخ فسخ کنند و این اخطار باید در چه دورههایی ارائه شود.

برای کارگرانی که کمتر از ۶ ماه سابقه کار دارند: ۲ هفته.
برای کارگرانی که مدت خدمت آنها بین ۶ ماه تا ۱.۵ سال بوده است: ۴ هفته.
برای کارگرانی که مدت خدمت آنها از ۱.۵ تا ۳ سال است، ۶ هفته.
برای کارگرانی که بیش از ۳ سال سابقه کار دارند: ۸ هفته.

این دورهها حداقل هستند و میتوانند توسط قراردادها افزایش یابند، اما نمیتوان آنها را کاهش داد.

دوره آزمایشی نام فرآیندی است که طی آن هم کارمند و هم کارفرما یکدیگر را میشناسند و طرفین در مورد ادامه قرارداد بین خود تصمیم میگیرند. این فرآیند که در سابقه کارمند نیز لحاظ میشود، در ماده ۱۵ قانون کار تنظیم شده است.

طرفین باید به وضوح در مورد دوره آزمایشی توافق کنند. طرفی که ادعا میکند قرارداد کار شامل دوره آزمایشی است، باید این موضوع را با شواهد کتبی ثابت کند.

دوره آزمایشی میتواند حداکثر دو ماه باشد. در موارد استثنایی، اگر در محل کار توافقنامه جمعی وجود داشته باشد، این دوره میتواند تا چهار ماه تمدید شود.

در طول دوره آزمایشی، طرفین میتوانند قرارداد کار را بدون هیچ گونه غرامت و بدون اطلاع قبلی به طرف دیگر فسخ کنند.

حقوق کارمندان در صورت اخراج ناعادلانه

قانون کار شماره ۴۸۵۷ از حقوق کارگران حمایت میکند و در موارد اخراج ناعادلانه توسط کارفرما، آنها حق اعتراض و حقوقی که در زیر بیان شده است را دارند.

حق طرح دعوی اعاده به خدمت

در صورتی که کارفرما قرارداد کار را به طور ناعادلانه فسخ کرده باشد، کارمند میتواند برای بازگشت به کار اقامه دعوی کند. برای اینکه کارمند بتواند این دعوی را مطرح کند، باید مشمول امنیت شغلی باشد.

شرایط برخورداری از امنیت شغلی

مشمول قانون شماره ۴۸۵۷ به عنوان کارگر و مشمول قانون شماره ۵۹۵۳ به عنوان روزنامهنگار مشغول به کار باشند.
قرارداد کار برای مدت نامحدود است
فسخ قرارداد کار توسط کارفرما
کارگر در محل کار خود سی کارگر یا بیشتر دارد (بر اساس تعداد کل کارگران در محلهای کار در همان بخش متعلق به همان کارفرما تعیین میشود.)
کارگر باید شش ماه سابقه کار داشته باشد (شش ماه سابقه کار برای کارگرانی که به صورت زیرزمینی کار میکنند یا هنگام طرح دعوی بازگشت به کار در اتحادیه، الزامی نیست.)
نماینده کارفرما در سطح خاصی نبودن

پرداخت حقوق بازنشستگی

این کل مبلغ پولی است که کارفرما در ازای خدمات کارمند تا تاریخ فسخ قرارداد میدهد. پیشنیازهای دریافت غرامت پایان خدمت این است که کارمند طبق قانون شماره ۴۸۵۷ کارمند محسوب شود و حداقل یک سال سابقه کار در مشاغل متعلق به همان کارفرما داشته باشد.

جبران خسارت

این غرامتی است که در صورت اخراج کارمند توسط کارفرما بدون رعایت حداقل مهلتهای اعلام فسخ قرارداد که در قانون تعیین شده است، به کارمند تعلق میگیرد.

چه کسی میتواند از غرامت اخطار بهرهمند شود؟ شرایط دریافت غرامت اخطار چیست؟

قرارداد کار باید برای مدت نامحدود باشد.
فسخ نباید مبتنی بر دلیل موجه باشد.
دورههای اخطار ذکر شده در ماده ۱۷ قانون کار نباید رعایت شوند.
اطلاعیه فسخ باید نامنظم باشد.

در صورت احراز شرایط ذکر شده در بالا، هم کارمند و هم کارفرما میتوانند درخواست غرامت اخطار کنند.

مطالبات اضافه کاری و سایر مطالبات

صرف نظر از اینکه قرارداد کار به طور عادلانه یا ناعادلانه فسخ شود، کارفرما موظف است حقوق پرداخت نشده کارمند، مانند اضافه کاری، پرداخت مرخصی استفاده نشده، تعطیلات و مرخصی های هفتگی را پرداخت کند.

دادگاه با اقتدار و اختیار

دادگاه کار

دادگاه صالح،

طبق قانون کار،

نتیجهگیری

کارمندی که به ناحق اخراج شده است، حقوق زیادی دارد، از حق بازگشت به کار، حق انفصال از خدمت و حق اخطار گرفته تا حق اضافه کاری و مرخصی سالانه. با این حال، درخواست این حقوق تابع شرایط و ضوابط خاصی است. برای ضایع نشدن حقوق خود و انجام صحیح مراحل قانونی، مشورت با یک وکیل بسیار مهم است.